بررسی میلگرد آجدار؛ انواع و استاندارها

میلگردهای آجدار، به عنوان یکی از مهم‌ترین عناصر ساختمانی در صنعت ساخت و ساز، نقش بسیار حیاتی را در انتقال بار و استحکام سازه‌ها ایفا می‌کنند. استفاده از میلگردهای با کیفیت و استاندارد از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مقاله از وب‌سایت‌ آهن دپو، به بررسی انواع میلگرد آجدار و استانداردهای مربوطه می‌پردازیم‌:

انواع میلگرد آجدار از نظر گرید کدام است

مطابق نوع عملیات حرارتی صورت گرفته شده بر روی میل‌گردهای آجدار معمولا دارای سه نوع اصلی هستند. در ادامه می‌توانید گریدهای میلگرد آجدار را مشاهده کنید:

• گرید A1
• گرید A2
• گرید A3
• گرید A4

میلگرد با گرید A1

میلگرد A1، که به عنوان س240 نیز شناخته می‌شود، یک محصول بدون آج است که از فولاد نرم و انعطاف‌پذیر تولید می‌شود. این میلگرد دارای منحنی تنش-کرنش خاصی است که در آن تحولات پله‌ای در تنش تسلیم و شکستگی می‌تواند مشاهده شود. خاصیت تغییر شکل و جوش‌پذیری این میلگرد، آن را برای عملیات آهنگری و کارهای دستی مناسب ساخته است.

میلگرد A1 به دلیل فولاد نرم و شکل‌پذیری که دارد، قابلیت تغییر شکل و تنظیم به شکل‌های مختلف را دارد. این ویژگی می‌تواند آن را برای فرآیندهای آهنگری و صنایع دستی مثل قالب‌سازی، خم‌کاری و شکل‌دهی مناسب کند. همچنین، جوش‌پذیری بالا به معنای اتصال آسان و قوی به دیگر اجزای سازه‌ها و قطعات است.

میلگرد با گرید A2

میلگردهای با گرید A2، با مشخصات فیزیکی و مکانیکی خاصی که برای استفاده در عملیات‌های ساختمانی مناسب هستند، تعریف می‌شوند. این نوع میلگرد با تنش تسلیم حداقل ۳۰۰۰ کیلوگرم بر سانتی متر مربع و تنش گسیختگی حداقل ۵۰۰۰ کیلوگرم بر سانتی متری مربع مشخص می‌شود.

از آنجایی که میلگردهای A2 دارای ۱۹ درصد انعطاف‌پذیری هستند، به عنوان میلگردهای نرم شناخته می‌شوند. انعطاف‌پذیری میلگرد نقش مهمی در تحمل انرژی ضربه‌ها و لرزش‌ها در سازه‌ها و ساختمان‌ها دارد. این خصوصیت باعث می‌شود که میلگردهای A2 برای کاربردهای مختلفی که نیاز به انعطاف دارند، بسیار مورد استفاده قرار گیرند.

میلگردهای A2 به دلیل مشخصات فوق، به‌خصوص در خاموت زنی و عملیات ساختمانی متنوعی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این مدل از میلگرد از جمله انتخاب‌های مناسب برای ساخت بناهای ساختمانی، ستون‌ها، بتن‌آرمه، پل‌ها و سازه‌های دیگر هستند. قدرت تحمل بار، انعطاف‌پذیری و مقاومت در بقا در برابر نیروها و ضربه‌ها، ویژگی‌های مهمی است که میلگردهای A2 را برای استفاده در صنعت ساختمانی پرکاربرد می‌سازد.

میلگرد با گرید A3

میلگردهای با گرید A3، با مشخصات فیزیکی و مکانیکی خاصی که برای کاربردهای صنعتی و ساختمانی مناسب هستند، شناخته می‌شوند. این نوع میلگرد با تنش تسلیم حداقل ۴۰۰۰ کیلوگرم بر سانتی متر مربع و تنش گسیختگی حداقل ۶۰۰۰ کیلوگرم بر سانتیمتر مربع مشخص می‌شود.

میلگردهای A3 به دلیل ویژگی‌های فوق، برای کاربردهای سیویل صنعتی و ساختمانی بسیار مناسب هستند. این کاربردها شامل ساخت و ساز بناهای صنعتی، ساختمان‌های بلند، پل‌ها، تونل‌ها و سازه‌های دیگر می‌شود. با توجه به مشخصات مکانیکی قوی، میلگردهای A3 قادر به تحمل بارهای سنگین و استحکام در برابر نیروها و فشارهای زیاد هستند.

در عین حال، نکته مهمی که باید در نظر گرفته شود این است که عملیات جوشکاری نباید روی میلگردهای A3 انجام شود. زیرا جریان حرارتی و فرآیند جوشکاری می‌تواند خواص مکانیکی آن را تحت تأثیر قرار داده و باعث کاهش قدرت و استحکام آن شود.

همچنین، باید توجه داشت که میلگرد ساده با این گرید هم وجود دارد که آج ندارد و دارای سطح صیقلی است. این نوع میلگرد برای کاربردهای خاصی مانند صنایع دکوراتیو و مبلمان‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد که نیاز به سطحی صاف و صیقلی دارند.

میلگرد با گرید A4

میلگرد A4، یک نوع فولاد بسیار محکم و سخت است که تحت مقاومت‌های تسلیم 500 و 520 مگاپاسکال فرآیندهای تولید را سپری می‌کند. زمان چندانی از ورود این نوع میلگرد به کشور ما نمی‌گذرد. همچنین، در مدل جدید که دارای استاندارد 3132 است، به عنوان ماده سازنده سازه‌ها مورد تأیید قرار گرفته است. با این حال، استفاده از میلگرد A4 در ساخت دیوارهای برشی و قاب‌های خمشی مجاز نیست.

میلگرد A4 دارای خاصیت شکل‌پذیری و جوش‌پذیری بالایی است. این ویژگی‌ها به این مقطع فولادی امکان می‌دهد که به راحتی به شکل‌های مورد نیاز تغییر شکل داده شود و قطعات مختلف را به هم متصل کند. همچنین، استفاده از این نوع فولاد در ساخت و ساز، به دلیل مقاومت بالا و سختی آن، از عمر طولانی سازه‌ها خبر می‌دهد.

از جمله کارخانه‌های برتر تولید میلگرد A4 در کشور می‌توان به کارخانه‌های ذوب‌آهن اصفهان، فولاد کویر کاشان و روهینا دزفول اشاره کرد که به عنوان تولیدکنندگان برتر در این حوزه شناخته می‌شوند.

میلگرد A4 با خاصیت شکل‌پذیری و جوش‌پذیری برتر، همچنین کاهش آسیب به محیط‌زیست، به عنوان یک گزینه مناسب برای استفاده در صنایع ساختمانی و عمرانی محسوب می‌شود.

انواع میلگرد آجدار از نظر سایز

میلگرد دارای ابعاد و وزن متفاوت است که باعث ایجاد انواع میلگرد آجدار از نظر سایز می‌شود از همین رو در اینجا هر یک از اندازه‌های میلگرد فولادی آورده شده است:

1.میلگرد شماره 3

 میلگرد شماره 3 یکی از انواع میلگرد آجدار است که با ضخامت نازک و قیمت مقرون به صرفه به جاده‌های بتنی، راهروها یا پاسیوها استحکام می‌بخشد. همچنین استفاده از آن در استخرهای بتنی ریخته شده برای ایجاد شکل و استحکام دیواره‌های استخر رایج است.

2.میلگرد شماره 4

 میلگرد شماره 4 کمی ضخیم‌تر از سایر انواع میلگرد آجدار است که برای افزایش استحکام بزرگراه‌ها مناسب است و می‌تواند به ستون‌ها و دال‌ها استحکام بیشتری بدهد.

3.میلگرد شماره 5

 این نوع میلگرد معمولا برای پل‌ها و بزرگراه‌ها استفاده می‌شود.

4.میلگرد شماره 6

 معمولاً در پایه‌ها، دیوارهای حائل و جاده‌ها یا بزرگراه‌ها یافت می‌شود.

5.میلگرد شماره 7

 این اندازه میلگرد می‌تواند برای سازه‌هایی مانند گاراژهای پارکینگ چند طبقه و پل‌ها پشتیبانی کند.

6.میلگرد شماره 8

 برای کاربردهای تجاری متوسط تا سنگین مناسب است. می‌توان از آن برای دال، دیوارهای دریایی، ستون‌ها و تیرها استفاده کرد.

7.میلگرد شماره 9

 این میلگرد ضخیم و بادوام میلگرد مناسبی برای پروژه‌های ساختمانی بلند، دیوارهای دریایی و دیوارهای حائل است.

8.میلگرد شماره 10

 برای پروژه‌های تجاری متوسط تا سنگین ایده آل است، این اندازه پشتیبانی ساختاری را در تیرها، ستون‌ها و موارد دیگر فراهم می‌کند.

9.میلگرد شماره 11

 این میلگرد سنگین ضخیم و محکم است، بنابراین اغلب برای سازه‌های باربر استفاده می‌شود.

10.میلگرد شماره 14

 یکی از سنگین‌ترین و ضخیم‌ترین میلگردهای موجود در اندازه‌های استاندارد، میلگرد شماره 14 برای پل‌ها، سازه‌های پارکینگ، ساختمان‌های بلند و اسکله‌ها مناسب است.

11.شماره 18

این اندازه از میلگرد بزرگ و قوی برای ساختمان‌های بزرگ، تأسیسات صنعتی و سایر ساختمان‌های مقیاس بزرگ استفاده می‌شود.

انواع میلگرد آجدار از نظر آج

در سال ۱۳۷۱ میلگردهای آجدار را در ۴ دسته با علائم مشخصه زیر دسته‌بندی کردند:

• میلگرد آج‌دار ۳۴۰ دارای میلگرد آجدار مارپیچ یا یکنواخت
• میلگرد آج‌دار ۳۵۰ دارای میلگرد آجدار مارپیچ یا یکنواخت
• میلگرد آج‌دار ۴۰۰ دارای میلگرد آجدار جناقی یا یکنواخت
• میلگرد آج‌دار ۴۲۰ که در انواع میلگرد آجدار جناقی یا یکنواخت وجود دارد.
• میلگرد آج‌دار ۵۰۰ در نوع میلگرد آجدار مرکب
• میلگرد آج‌دار ۵۲۰ که میلگرد آجدار مرکب است

انواع میلگرد آجدار از نظر جنس

از میان انواع میلگرد آجدار انتخاب نوع مناسب برای پروژه شما به اندازه و درجه مورد نیاز برای افزودن پشتیبانی و استحکام لازم بستگی دارد. بعلاوه تا حد زیادی به مواد مورد استفاده برای ساخت میلگرد و همچنین آنچه برای پوشش آن استفاده می‌شود وابسته است.

استفاده از میلگرد کربن فولادی در صنعت بتن و ساختمان استانداراست، اما ممکن است در محیط های با رطوبت بالا به خوبی مقاومت نکند. میلگرد با پوشش اپوکسی ممکن است در کاربردهای دریایی بهتر عمل کند و استحکام و دوام بتن را بدون خوردگی حفظ کند. در ادامه به معرفی دقیق‌تر انواع میلگرد آجدار از نظر جنس می‌پردازیم:

>>میلگرد کربن فولادی

میلگرد کربن فولادی رایج ترین نوع میلگرد مورد استفاده در پروژه‌های مسکونی و تجاری محسوب می‌شود. این فولاد آلیاژی فوق‌العاده مقرون به‌صرفه و بادوام است. با این حال، فولاد کربنی ممکن است در پروژه‌هایی که در معرض رطوبت بالا قرار دارند، به خوبی مقاومت نکند. اگر با رطوبت بالا یا در مناطق با رطوبت بالا کار می کنید، استفاده از میلگرد فولاد کربنی ممکن است خطرناک باشد.

>>میلگرد استنلس استیل

این مدل از اگرچه به اندازه میلگرد فولاد کربنی ارزان نیست، اما می‌تواند با خاصیت ضدزنگ جایگزین مناسبی برای مدل‌های دیگر باشد. این میله‌های تقویت‌کننده فولادی برای پل‌ها، جاده‌ها، اسکله‌ها و سایر سازه‌های تحمل وزن استفاده می‌شوند. برخلاف میلگرد فولاد کربنی، میلگرد فولادی ضدزنگ می‌تواند به جلوگیری از خوردگی کمک کند و به سازه محافظت بیشتری می‌بخشد.

>>میلگرد گالوانیزه

یکی از گزینه‌های گران‌تر، میلگرد گالوانیزه آلیاژی است که در محلول روی غوطه‌ور می‌شود تا یک پوشش ضدآب به آن اضافه شود که می‌تواند از خوردگی جلوگیری کند. این ماده یک جایگزین عالی برای میلگرد با روکش اپوکسی است. میلگرد گالوانیزه 40 برابر در برابر خوردگی مقاوم است و در هنگام حمل و نصب بهتر عمل می‌کند.

>>میلگرد پلیمری تقویت شده با الیاف شیشه (GFRP)

این ماده که به عنوان میلگرد فایبر گلاس نیز شناخته می شود، برای پروژه‌هایی که در معرض آب هستند مناسب است. میلگرد الیاف شیشه هرگز خورده نمی شود و از استحکام کششی بسیار بیشتری نسبت به میلگرد فولادی سنتی برخوردار است. به علاوه، 75 درصد سبک‌تر از فولاد است. بدین معنی که می‌توانید در هزینه های حمل‌ونقل صرفه‌جویی کنید. این ماده تخصصی همچنین دارای خواص الکتریکی نارسانا است.

>>میلگرد با روکش اپوکسی

میلگرد با روکش اپوکسی در پروژه‌های ساختمانی با رطوبت بالا و آب‌وهوای شرجی به خوبی کار می‌کند. این میلگرد با یک اپوکسی ضخیم پوشیده شده است که به کاهش خوردگی و پوسیدگی آن کمک زیادی خواهد کرد. متأسفانه، پوشش ظریف اپوکسی ممکن است در حین حمل خراشیده و آسیب ببیند و مقاومت میلگرد را در برابر خوردگی بسیار کمتر کند.

>>میلگرد پارچه سیم جوشی (WWF)

اگرچه این نوع مواد دارای نام متفاوتی نسبت به سایر انواع میلگرد استاندارد است، میلگرد WWF در واقع یک الگوی شبکه مانند است که از سیم فولادی کم کربن جوش داده شده ساخته شده است. شبکه می تواند به تقویت ستون‌های بتنی برای بهبود مقاومت کششی کلی بتن کمک کند.

>>میلگرد فلزی منبسط شده

مشابه میلگرد WWF، فلز منبسط شده یک شبکه فلزی ایجاد می‌کند که جزئیات آن در خطوط الماس شکل است. مش از یک ورق فولادی ساخته شده است که به طرز ماهرانه‌ای برش داده شده و منبسط شده است. این ماده معمولاً زمانی استفاده می‌شود که به گچ بسیار ضخیم برای حمایت از بتن نیاز باشد. میلگرد فلزی منبسط شده اغلب برای پیاده‌روها یا سطوح پیاده‌روی استفاده میشود، اما به اندازه کافی قوی نیست که بتواند ترافیک وسایل نقلیه سنگین یا وزن سنگین را تحمل کند.

انواع استاندارد میلگرد در ایران

در ادامه به انواع مختلف استاندارد میلگرد آجدار در ایران اشاره می‌شود:

استاندارد روسی

 یکی از استانداردهای میلگرد آجدار در کشور ایران ، استاندارد پر کاربرد روسی محسوب می‌شود که این مدل از استاندارد GOST 5781 از کشور روسیه برگرفته شده است. یکی از کارخانه‌هایی که از این استاندارد استفاده می‌کند، کارخانه ذوب آهن اصفهان به شمار می‌رود.

آیین‌ نامه بتن ایران (آبا)

در آیین‌ نامه بتن ایران که برای تثبیت قوانین و نظارت بر استاندارد میلگرد آجدار که با سرواژه‌های (آبا) شناخته می‌شود، ویژگی‌ها و شرایط مناسبی در ساخت میلگردها عنوان می‌شود.

مطابق این آیین نامه، میزان مقاومت تسلیم آرماتورها، در سازه‌های مقاوم در برابر زلزله، نباید از مقدار ۴۰۰ مگا پاسکال فراتر برود.

استاندارد میلگرد در ایران

استاندارد میلگرد آجدار ایران دارای شماره ISIRI 3132 است و نخستین بار در سال 1369 سازمان ملی استاندارد ایران آن را تدوین کرد. این استاندارد برای بار دوم در تیرماه سال 1392 تغییراتی چند را شاهد بود. در واقع، استانداردهای میلگرد در ایران مبتنی بر استانداردهای مرجع اروپا EN،، ژاپن GIS، آمریکا ASTM، آلمان DIN و استاندارد جهانی ISO تدوین و تصویب شده است.

هدف مهندسین از گردآوری این استاندارد میلگرد آجدار، مشخص کردن دقیق ویژگی‌ها و راهکارهای ارزیابی میلگردهای فولادی گرم نوردیده ساده و آجدار بود.

در تسلیح بتن از این استاندارد استفاده زیادی می‌شود و از سال 1371 به بعد تمامی کارخانه‌های فعال در کشور که میلگرد تولید می‌کنند، باید به اجرای این استاندارد پایبند باشند‌. در آپدیت جدید استاندارد میلگرد ایران، تعریفی جدید از میلگرد آورده شده است.

مقاطع فولادی که تحت نورد گرم با مقطع گرد به صورت آجدار یا ساده تولید شده و در بسته‌بندی شاخه‌ای یا کلاف قرار می‌گیرند، میلگرد نام دارد. در این استاندارد نیز چهار دسته کلی از انواع میلگرد وجود دارد که A1، A2، A3 و A4 هستند. اعداد کنار حرف A نیز نشان دهنده میزان مقاومت تسلیم میلگرد هستند.

مروری بر انواع میلگرد آجدار؛ گرید، سایز و استانداردها

انواع مختلفی از میلگرد آجدار در ایران وجود دارد که دارای استانداردهای مختلفی هم هستند. در کل 4 نوع میلگرد آجدار در گرید A1، A2، A3 و A4 در ایران تولید می‌شود که براساس استانداردهای روسی، آبا و استانداردهای میلگرد در ایران ساخته می‌شوند.

چنانچه قصد تهیه و خرید انواع میلگرد ساده و آجدار را دارید، با شماره‌های مندرج در وب‌سایت آهن دپو تماس بگیرید.